Introductie Bosstraat Driebergen

andere straat

  intro  kaart  foto’s  ansichten  monumenten  luchtfoto  woningmarkt

Vele wegen leiden naar Rome, deze leidde naar het Driebergse bos. Ons bosgebied ligt nu grotendeels boven de Arnhemsebovenweg, maar tot in het begin van de 20e eeuw was het ook bossig aan de dorpskant, ongeveer tot waar nu de Burgemeesterlaan loopt. De Bosstraat is in de loop van de 19e eeuw zoetjesaan ontstaan, in de 18e eeuw liep daar – iets meer in de richting van Sparrendaal – slechts een zandpad, een ‘steeg’. Op een 17e eeuwse kaart staat dat pad vermeld als de Kleverkampsesteeg, op een kaart uit omstreeks 1814 is de naam verfraaid tot Klaverlaan. Maar met die naam is ’t ook niets geworden.

De naam Boschstraat – de ch is later weg gemoderniseerd – werd pas in 1899 door de gemeenteraad officieel vastgesteld, maar toen was de naam al lang in gebruik, zo blijkt uit oude advertenties. Het voorste stukje Bosstraat was al een bedrijvig stukje, met winkels, werkplaatsen, stalhouderij en wat dies meer zij. Een wat vreemde eend in die bijt was de meisjeskostschool, gevestigd in het huis Mon Désir. In 1874 werd de school – ‘eene inrichting voor opvoeding en meer uitgebreid lager onderwijs voor meisjes’- als particuliere onderneming opgericht door een mejuffrouw Hicken, voormalig gouvernante in het Driebergse burgemeestersgezin van baron van Wassenaer. Die hielp haar nog aan een startsubsidie ook! Na het overlijden van de ‘instutitrice’ Hicken werd het bedrijf sedert 1905 voortgezet door Maria Anna Coolsma.

In de loop van de 20e eeuw zijn de neringdoenden en scholieren er weggetrokken. Het stukje Bosstraat kreeg allengs een ‘openbaar’ karakter: het gemeentehuis (op de hoek van Hoofdstraat en Bosstraat), de dienstwoning van de gemeentebode/veldwachter, het politiebureau en de brandweergarage (in een voormalige stalhouderij). En niet te vergeten: het Nutsgebouw, in 1932 gesticht door de plaatselijke afdeling van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, waarin in de naoorlogse jaren o.m. een bioscoop huisde, die via films als ‘Verboden liefde’ en ‘Zorro ziet het zitten’ uitzicht bood op de wijde wufte wereld.

De reconstructie van het dorpshart van Driebergen, uitgevoerd in de jaren ’80, gaf de Bosstraat hier een heel ander aanzien. Ter linkerzijde ~ vanaf de Hoofdstraat gezien – verrees een nieuw gemeentekantoor, één geheel met de brandweerkazerne. Het op 1 december 1975 geopende gemeentekantoor – het woord gemeentehuis hoorde nog bij huize Sparrendaal – is een ontwerp van de architecten Reitsma en Van Rossum uit Zeist. Om niet weer in dezelfde valkuil te trappen als jaren eerder, toen het gemeentebestuur zich bij het in gebruik nemen van Sparrendaal als gemeentehuis schromelijk had vergist in de verdere groei van het ambtenarenapparaat, werd bij de constructie van het gebouw al rekening gehouden met mogelijke uitbreiding met nóg een verdieping. Het oude gemeentehuis /postkantoor, het politiebureau en het Nutsgebouw werden afgebroken. Aan de overkant werd alles wat er nog stond, ook het gezellige café van Pier van Dijk, gesloopt om plaats te maken voor de nieuwbouw van het Schoolstraatkwartier. En op de plek waar de enthousiaste plannenmakers zich het dorpshuis hadden voorgesteld, nestelde zich in 1990 de Rabobank. Ter afronding van het geheel werd tenslotte de uitmonding van de Bosstraat zodanig verlegd dat die tegenover de Engweg kwam te liggen.

Op het gazon voor het gemeentehuis, waar de architect zich ooit een halfronde raads- en trouwzaal had gedacht, werd in 1991 een kunstwerk met kreukels geplaatst, ontworpen door het kunstenaarsechtpaar De Boer-Lichtveld. De kreukels verbeelden de spanning die er steeds weer is tussen de overheid – die denkt te weten wat goed is voor de burgers – en de burgers die dat toch maar liever zelf weten. Het tweede deel van de Bosstraat, voorbij ‘de knik’ is een echte woonstraat, waarvan de woningen ter linkerzijde merendeels tussen 1872 en 1905 tot stand kwam, op bouwpercelen die in erfpacht werd gegeven door de hervormde kerk, die deze grond in 1871 had aangekocht. De huizen aan de andere kant van de straat zijn van latere datum, met uitzondering van het stuk tussen Dokter Hermansstraat en de Burgemeesterlaan (1897-1902). Aan het eind van de Bosstraat, op de hoek van de Arnhemsebovenweg, lag het theehuis Casetta, bezit van de echtgenote van burgemeester baron van Heemstra. Toen dat in 1896 aan de net opgerichte harmonie Aurora ter beschikking werd gesteld als repetitielokaal kreeg het al gauw de bijnaam De Kattenkroeg, waarschijnlijk door het kattengejammer dat door de aankomende musici ten gehore werd gebracht. De Driebergse boekhandelaar en journalist Barend Kraal, die de oprichting van dit muziekgezelschap had meegemaakt, herinnerde zich jaren later nog hoe het op winteravonden op dit toen nog niet bebouwde stukje Bosstraat aardedonker was. Slechts door je te oriënteren op het gloeiende puntje van de sigaar van je voorganger bleef je op het rechte pad.

Overgenomen uit ‘Heg en Steg’ van Dick Steenwijk
Uitgeverij Stichting Kleine Geschiedenis van de Heuvelrug, 2000
isbn 90-6720-236-3